فرش دستباف تبریز یکی از جواهرهای بی همتا و منحصر به فرد فرهنگی و هنری سرزمین تاریخی ما می باشد. تاریخچه فرش در سرزمین ایران قدمتی طولانی داشته و از دوران‌های باستانی و تاریخی شکل گرفته است. فرش تبریزی به عنوان یکی از شاخص‌ترین نمایندگان این هنر، مخصوصاً از دوره صفویان تا ایران کنونی ما، شهرت بسیار زیادی داشته و از محبوب ترین فرش های ما می باشد. تبریز که به عنوان مرکز فرش بافی در ایران شناخته شده، دارای فرش هایی متنوع و گوناگون می باشد. این فرش‌ها معمولاً از پشم، ابریشم و نخ‌های طبیعی دیگری بافته می‌شوند که به راحتی در قالیشویی نیز شسته می شوند و با الگوها و طرح‌های گوناگونی تزئین می‌شوند که هر کدام از آنها داستانی یا نمادی را نشان می‌دهند.
بیشتر بدانید: انواع فرش دستباف
تاریخچه فرش دستباف تبریز
تاریخچه فرش دستبافت تبریز قدمت بالایی داشته و به دوران صفویه بازمی‌گردد. دوره صفویه به عنوان دوره اوج صنعت فرش بافی شناخته می شود. فرش‌های دستبافت تبریز، از همان گذشته های دیرینه تا به حال، به دلیل کیفیت بالا و طرح‌های خیره‌کننده‌شان، مورد توجه قرار گرفتند و به یکی از محصولات مهم صنایع دستی ایران تبدیل شدند. از آن زمان تا امروز، فرش‌های تولیدی تبریز به عنوان یکی از نمادهای اصلی هنر و فرهنگ ایران شناخته می‌شوند.
مواد اولیه مورد استفاده در این فرش
مواد اولیه استفاده شده در بافت قالی تبریزی از جمله عوامل بسیلر مهمی است که تأثیر بسزایی بر زیبایی و کیفیت این فرش‌ها دارد. پشم یکی از مهم ترین مواد مورد استفاده در بافت فرش تبریزی محسوب می شود. پشم بافته شده در فرش‌های تبریزی عموماً از گوسفندان محلی یا نژادهای خاصی از گوسفندان تهیه می‌شود. پشم به دلیل نرمی و الیاف طبیعی خود، به فرش‌های تولیدی از آن به طراوت و نرمی خاصی می دهد. در قسمت هایی از فرش که نیازمند ظرافت و طراحی جزئی تر می باشد، معمولا از ابریشم استفاده می شود. ابریشم بافته شده در فرش تبریزی به آن زیبایی و لطافت خاصی می‌بخشد و در تأثیرگذاری بر روی ظاهر نهایی فرش‌ها بسیار مؤثر است. و در نتیجه می توان گفت، ابریشم از مواد مهم تشکیل دهنده فرش دستبافت تبریز است. به علاوه، استفاده از پنبه به عنوان یکی دیگر از مواد اولیه در بافت فرش تبریزی نیز رایج می باشد. پنبه به علت قابلیت جذب رطوبت و مقاومت در برابر کشش، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و به بافت فرش‌ها از لحاظ مقاومت و دوام کمک می‌کند.
قیمت فرش دستباف تبریز
قیمت فرش دستبافت تبریز به عوامل متعددی مانند جنس مواد اولیه، طرح و الگو، اندازه و کیفیت بافت بستگی دارد. نوع پشم، ابریشم، و دیگر مواد اولیه مورد استفاده در فرش تبریزی تأثیر زیادی بر قیمت نهایی دارد. مواد با کیفیت و با قیمت بالا معمولاً به قیمت فرش افزوده می‌شوند و همچنین پیچیدگی و زیبایی الگوهایی استفاده شده در فرش تبریزی نیز بر قیمت آن تأثیر می‌گذارد. به دلیل اینکه فرش‌های بزرگتر معمولاً نیازمند زمان و کار زیادتری برای بافت هستند قیمت بیشتری نسبت به فرش های کوچک تر دارند. وضعیت و سن فرش نیز می‌تواند در قیمت فرش تبریزی تأثیر گذار باشد. فرش‌های قدیمی و یا فرش‌هایی که در شرایط خوبی حفظ شده‌اند و همچنین دارای تاریخچه مشخصی هستند، ممکن است ارزش بیشتری داشته باشند. همچنین به دلیل ارزش بالای این نوع فرش ها، تابلو فرش دستباف تبریز هم از قیمت بالایی برخوردار است. از همین سو خیلی از هموطنان غزیزمان برای پایین تر بودن قیمت فرش دستباف دسته دوم، اقدام به خرید آن می‌کنند.
بیشتر بدانید: نحوه شستشوی فرش های ماشینی و دستبافت
خصوصیات فرش دستباف تبریز
قالی های دستباف تبریزی به دلیل استفاده از تکنیک های دستی و بافته شدن از بهترین نوع های پشم و ابریشم، جایگاهی بالا و خاص در تزیئن منازل، مساجد و اماکن عمومی ایران دارند. فرش تبریز دستباف همچنین از نظر هنری و طراحی بسیار متنوع و زیبا بوده و همه را شیفته خود می کند.از طرح‌ها و الگوهای سنتی و قدیمی تا طراحی‌های مدرن و امروزی، هر کدام دارای جذابیت و خصوصیت خاصی هستند که بسیار تحسین‌برانگیزند.
نکات نگهداری
عدم مراقبت و حفاظت نکردن از فرش های دستباف تبریزی منجر به کاهش طول عمر آن و از بین رفتن زیبایی های آن می شود. نکاتی برای مراقبت و حفظ طول عمر فرش:
- جلوگیری از آسیب دیدگی: با جلوگیری از قرار گرفتن قالی در معرض نور مستقیم آفتاب، رطوبت زیاد و تماس با مواد شیمیایی، می توان فرش تبریزی را از آسیب های که منجر به خراب شدن بافت فرش یا از بین رفتن رنگ آن شود، جلوگیری کرد.
- تمیز کردن منظم: برای حفظ زیبایی و شکوه قالی، باید آن را طور منظم و با ملایمت همراه با مواد مناسب تمیز و پاکیزه کنید.
- استفاده از زیر فرش: قرار دادن زیر فرش مناسب در زیر قالی دستبافت تبریز، می‌توان از فشار و فشردگی بر روی بافت آن جلوگیری کرد و عمر آن را افزایش داد.
- چرخاندن فرش: برای جلوگیری از فشار بر روی قالی و ساییدگی بیش از حد در یک نقطه، باید به طور دوره ای فرش را چرخاند و موقعیت آن را تغییر داد.
- محافظت در برابر حشرات: از روش‌های مختلف برای محافظت در برابر حشرات استفاده کنید و قالی را از هر گونه حشره دور کنید تا به آن اسیبی وارد نشود. این روش ها شامل م استفاده از دود محافظ یا قرار دادن مواد مخصوص مانند آویزه‌های زنبوری می باشد.
- تعمیرات و نگهداری: در صورت آسیب رسیدن به فرش، باید فورا آن را تعمیر کرده تا از آسیب بیشتر به فرش جلوگیری شود. همچنین میتوانید از متخصصان تعمیرات فرش درخواست راهنمایی و کمک بگیرید.
شستن فرش دستباف تبریز
در نظر داشته باشید که بخاطر حساسیت بالای فرش دستبافت تبریز، باید به هنگام شستشوی نکات فوق العاده مهمی را در نظر بگیرید و در غیر این صورت آسیب به این فرش دستباف تبریزی دور از احتمال نیست. اما شما میتوانید به راحتی این کار حساس و دشوار را به کارخانه قالیشویی معتبر تهران بسپارید که ظرافت در شستشوی آنها، باعث زبان‌زد عام و خاص شده است.
